Wie bewaakt de leraar?

Als je de berichtgeving in de media leest, -ook die in het Boeddhistisch Dagblad-  waarin melding wordt gemaakt van in alle opzichten onfrisse praktijken tussen al of niet zelf benoemde boeddhistische leraren en hun leerlingen, kan je makkelijk vergeten dat het in tientallen, mogelijk honderden sangha’s, groepen en organisaties wel goed gaat. Dat daar leerlingen en leraren worden gerespecteerd en zich veilig voelen. De leer van de Boeddha op een integere manier wordt onderwezen.

Door de onthullingen over seksueel misbruik in drie boeddhistische groepen, hangt er momenteel een grauwsluier over boeddhistisch Nederland. Er worden vergelijkingen gemaakt met het seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke kerk.

De vraag is: hoe nu verder? Mettavihari is dood, kan zich niet meer verdedigen tegen de beschuldigingen. Of strafrechtelijk vervolgd worden. Of zijn spijt betuigen. Lama Chöpel wordt een zelfbenoemde goeroe genoemd, de Kumaré van de Lage Landen en Pierre Krul is weer Pierre Krul. Hun namen zijn genoemd en ze zijn gewaarschuwd.

Kunnen we het opbrengen te vergeven- niet te vergeten, en lessen trekken uit wat gebeurd is? Kunnen we de slachtoffers onze onvoorwaardelijk troost en liefde bieden? Kunnen we ook compassie hebben met de leraren die hun eigen genot en hebzucht boven dat van het geluk en kwetsbaarheid van hun leerlingen stelden. Of gaan we de toekomst in zoals Marjita die in deze prachtige cartoon schetst: sangha’s met bewakers die de leraar bespieden, camera’s die zijn gedrag vastleggen en een argwanende meute -met open ogen- voor hem.

Juist nu geldt: …nooit komen uitingen van haat in deze wereld tot rust door haat, maar door niet te haten komen ze tot rust, dat is een eeuwige wet.

Tekst Joop Hoek.

Ook gepubliceerd in het BD http://boeddhistischdagblad.nl/51856-wie-bewaakt-de-leraar/

Wees je eigen leraar

In het Boeddhistisch Dagblad is op een goede manier, vind ik, de afgelopen week al veel geschreven over de ethiek en het leraarschap. Ook ik vind het toe te juichen dat spirituele leraren aan ethische gedragscodes moeten voldoen, net zoals de leraren in ons onderwijs of psychotherapeuten.

Maar daarnaast is ook de rol van de leerling, het gedrag van de leerling belangrijk,  die kan zorgen dat misbruik van macht van een leraar niet plaatsvindt.

Als leerling moet  je denk ik,  oppassen om niet je idealen, dromen en verwachtingen op je leraar te projecteren. Het eerste wat een leerling zou moeten doen, mijns inziens, is de instelling te hebben om te leren op eigen benen te staan. Leren om autonoom te zijn, om met niets anders genoegen te nemen dan met je authentieke zelf.

En de sleutel om dat te leren lijkt mij logischerwijs de dharma. Omdat de dharma  niet statisch is, omdat het een levend iets is.  En  dus ook geen vaststaande antwoorden heeft. Niets heeft wat je in blinde devotie zou kunnen omarmen.

De scheve verhoudingen beginnen, denk ik, wanneer we de dharma als een dogma beschouwen en we onze leraar benaderen als de guru die de wijsheid in pacht heeft, en andersom, als de leraar zich gedraagt als de guru die de wijsheid in pacht heeft.

 

Wijsheid, waarheid, werkelijkheid,  heeft zichzelf in pacht.  Er is niemand die mij dat kan laten ervaren dan ikzelf.  De grootste vragen over mijn bestaan kunnen niet uitgelegd worden door een ander. Kunnen niet worden beantwoord door een dogma. En ook niet door een guru, een priester, een dominee, een roshi, een lama, een monnik of wie dan ook.

Die vragen kun je alleen maar realiseren in mezelf. Die waarheid moet je zelf realiseren.

Een goede leraar is dus wat mij betreft slechts een poort.  Een wijzende vinger. Zij/hij wijst je de richting waar je moet kijken.  En waar je zou kunnen zoeken om jouw waarheid te vinden.

Een leraar kan je helpen om wakker te worden. En kan je helpen als je blijf steken in een inzicht waarvan je denkt dat je het nu echt gevonden hebt. Maar een leraar is niet degene die ‘het’ weet. Zij/ hij helpt je alleen om te worden wie je kunt zijn.

Sommigen zeggen dat ze daar geen leraar voor nodig hebben. Dat ze al heel goed op hun eigen benen kunnen staan. En dat is ook prima. Zolang het maar geen ‘eigenwijsheid’ wordt in plaats van wijsheid. Want eigenwijsheid hebben we al genoeg in deze wereld.

Ook gepubliceerd in het BD http://boeddhistischdagblad.nl/51497-wees-je-eigen-leraar/

Examen

Mijn neef doet deze week examen.  Woensdag had ie nederlands. Het ging best goed. Ik weet nog dat ik zelf examen deed voor de HAVO. Met z'n allen in de gymzaal. En op het laatste nippertje, een half uurtje voordat je het examen had, nog allerlei feiten en weetjes in je hoofd stampen. 
Ik herinner me ook de stress tijdens het examen, als je iets niet meteen wist. 

Op school  draait alles er om dat je het moet weten.  Hoofdsteden van landen waar je nooit geweest bent, vervoegingen van werkwoorden in het frans, het begrijpen van nederlandse teksten, de oorlogen van vroeger in verschillende werelddelen enzovoort, enzovoort.  

Veel daarvan ben ik in de loop van de jaren vergeten of heb ik zelfs af moeten leren om er belang aan te hechten het te weten. En als klap op de vuurpijl ben ik ook nog zen gaan doen. 
Want zen beoefenen  gaat toch echt het beste als je 'niets weet'.      

 

Kan ik van mezelf een nieuw, beter persoon maken?

Is mijn persoonlijkheid maakbaar? Hoe vaststaand is mijn karakter? En wat is het dat  van mij een andere persoon maakt dan een ander? Dit zijn vragen die mij uitermate interesseren. Omdat het iets aanraakt, iets bevraagt, namelijk mijn 'ik' wat ik heel vaak automatisch als een vanzelfsprekendheid ervaar. 

Het lijkt vaak alsof er aan dat 'ik'  niet  te tornen valt. 

Vorige week werd de eerste uitzending van DWDD University over de wondere wereld van de hersenen uitgezonden. In die uitzending werd een fragment getoond uit een britse documentaire over een man (vader van twee kinderen) die door een auto-ongeluk (waarbij hij frontaal met zijn voorhoofd tegen de voorruit is geklapt) ernstig hersenletsel opliep. En dat letsel was  vooral in het gebied dat de 'frontale lob' wordt genoemd. 

De frontale lob zorgt voor remmingen. En bepaalt dus ook voor een belangrijk deel ons gedrag, en onze persoonlijkheid. Die man was ontremd. En dat zag je heel duidelijk in dat fragment. Hij schreeuwde abnormaal hard en onredelijk naar zijn kinderen. Je zag gewoon dat het niet klopte. Dat er een steekje los was. Het was afschuwelijk om te zien. Zijn vrouw zei: ik weet niet wanneer  welk deel van zijn karakter opkomt. Het is hier net dr. Jekyll and mr. Hyde. 

Feitelijk was die man 'zichzelf niet meer' en soms wel. Zo 'vaststaand' is dat 'zelf' dus niet..

Zou je bij wijze van spreken dan aan iemand, als dat al ooit zou kunnen, een nieuw stel hersenen kunnen geven, zodat diegene bijvoorbeeld beter kan functioneren. Of minder depressief is, of wat dan ook. En wordt diegene dan ook een ander persoon? 

Voordat ik met (zen)meditatie begon had ik vaak last van depressies en een laag zelfbeeld. Ik heb nooit de meditatie als een soort therapie gezien. Maar ik ben er wel van overtuigd dat het me eem heel eind geholpen heeft waardoor ik nu nauwelijks meer last daarvan heb. 

In zen-meditatie oefenen we veel met koans. Zinnetjes die je niet met je verstand op kunt lossen, maar waardoor je genoodzaakt wordt om buiten het logische denken om te gaan. En dat is eigenlijk wel interessant. Want het zorgt ervoor dat je even buiten dat 'pakketje' dat je zo goed kent,  treedt.  En ik bedoel met 'pakketje' Het hele samengestelde beeld van wie je denkt te zijn. Je naam, je leeftjd, je beroep, je onzekerheden, je successen, al dat soort dingen. De dingen die ervoor zorgen dat je een gevoel/idee hebt van 'dit ben ik'.Dat pakketje laat je even los. Omdat het eenvoudigweg in de weg zit, als je je koan op wilt lossen. 

Voor mij heeft dat ervoor gezorgd dat mijn hele idee over dat zelf in de loop der jaren losser is geworden. Ik zie er de relativiteit van in. Dat pakketje dat 'marja timmer' heet kan ik veranderen. 

Ik ben er van overtuigd dat wij zelf voor een groot deel bepalen welke verbindingen onze hersens aangaan. Welke paadjes onze hersenen bewandelen. Ik denk dat het  niet zozeer de situatie is die bepaalt hoe we zijn. Het is de manier waarop wij reageren op die situatie, en waarop we omgaan met de situatie.  Dát bepaalt hoe we zijn. 

Ook gepubliceerd in het Boeddhistisch Dagblad (http://boeddhistischdagblad.nl/47767-kan-ik-van-mezelf-een-nieuw-beter-persoon-maken/)

1. Lo Blom zegt: 10 mei 2015 om 08:51

   Je hebt het over “beter persoon”. Mag ik dat ook vertalen naar “beter mens”? Mvg

   Lo

   
   

   
   

   
   

   
   

   
   

   
   

   
   

   • Marja zegt: 10 mei 2015 om 11:58

     
     

     
     

     Ja, vind ik ook mooier, een beter mens.

     
     
2. Judith Nachtschade zegt:

   10 mei 2015 om 09:46

   Je zegt dat je ervan overtuigd bent, dat mensen zelf bepalen welke verbindingen de hersenen aangaan.
   Het lijkt me dat de meneer uit het genoemde voorbeeld niet “zelf” wil reageren op de manier zoals hij reageert.
   Hoe zie je dit dan?

   
   
   • Marja zegt:

     10 mei 2015 om 11:57

     
     

     Dat denk ik ook Judith, dat die man daar niks aan kan doen. Maar het schijnt wel zo te zijn dat je hersenen altijd weer nieuwe verbindingen aan kunnen gaan. Zelfs als er beschadigingen zijn opgetreden.

     
     
3. maud van der kloet zegt:

   10 mei 2015 om 12:43

   
   

   Bekijk deze link;
   https://www.youtube.com/watch?v=xAdMbNI8u2M ;
   The ego illusion ~ Alan Watts

   
   
4. kees moerbeek zegt:

   10 mei 2015 om 13:23

   ‘Ik ben er van overtuigd dat wij zelf voor een groot deel bepalen welke verbindingen onze hersens aangaan.’ Inderdaad Marja, hoewel we het fijne er nog lang niet van weten. Het is de overtuiging dat we onze eigen baas zijn, die telt. Zelfs al zou dat tegen beter weten in zijn, of haaks staan op wat wetenschappelijk bekend is. 

   Overigens vindt niet iedereen zichzelf handelingsbekwaam. Er zijn er die ervan overtuigd zijn dat het Lot, de Voorzienigheid, het Volk of enig Opperwezen aan al hun touwtjes trekt.

   https://www.youtube.com/watch?v=AyenRCJ_4Ww

Moderne geleide meditatie

Vrede

Deze week zag ik een filmpje op facebook van Thich Nath Hanh. Een jongen vroeg aan hem wat het moeilijkste was dat hij ooit geoefend had. En Thich Nath Hanh antwoordde : ' Wanhoop'. 

Hij vertelde dat hij als monnik, samen met een aantal andere monniken en nonnen in Vietnam een tempel (die gebombardeerd was) aan het opbouwen was.  En toen het klaar was, werd de tempel weer gebombardeerd. Ze vroegen zich af of het wel zin had om opnieuw met bouwen te beginnen. En besloten het wel te doen, omdat ze  geen gehoor wilden geven aan wanhoop. Ze wilden de zaadjes van wanhoop geen water geven. "Want wanhoop is het ergste dat een mens kan overkomen". Zei Thich Nath Hanh.

De tempel werd in totaal vier keer verwoest. En vier keer weer opgebouwd. 

En hij vertelde vervolgens dat hij in Amerika was, en met de mensen die lid waren van een vredesbeweging  praatte over de oorlog. Eén van hen was heel boos over de oorlog in Vietnam. En riep om vrede. En Thich Nath Hanh zei: Hij wilde vrede, maar was zelf geen vrede. Hij was boos. 

En dat raakte me. Ik merk het bij mezelf ook. Dat ik soms boos of verontwaardigd kan worden,  over misstanden in de wereld. En dat ik het wil veranderen. Maar ik voeg dan alleen maar boosheid toe. Daar heeft niemand wat aan. 

Zo'n toespraak van zo'n wijs mens, zoals Thich Nath Hanh, herinnert me er weer aan hoe belangrijk het is om te oefenen.

Soms verwijten mensen boeddhisten dat ze alleen maar op hun kussentje zitten en niets doen. 

Terwijl er overal om ons heen oorlog is, vreselijke aardbevingen, armoede.

Maar ik ben blij dat er nog boeddhisten zijn die op hun kussentje zitten. En oefenen om vrede te zíjn. Om het écht te zijn. En het niet alleen te roepen. En die vanuit vrede geven. En niet vanuit boosheid, of wanhoop. 

Mijns inziens kan dat alleen maar als je  inziet, als je je écht realiseert dat wij niet afgescheiden zijn van wat er overal in de wereld aan de hand is. 

(Ook gepubliceerd in het Boeddhistisch Dagblad. http://boeddhistischdagblad.nl/47498-wanhoop-is-het-ergste-dat-een-mens-kan-overkomen/)

1. Dirk struycken zegt:  3 mei 2015 om 09:42

   
   

   
   

   Wat een geweldig inzicht krijg ik hier aan gereikt. Dank je wel

   
   

1. teska seligmann zegt:  3 mei 2015 om 09:54

   
   

   Dank je wel, Marjita! Leven en geven vanuit liefde en overvloed, ik oefen met je mee.

   
   
2. coos aprapti van heuven zegt:

   3 mei 2015 om 10:25

   denk je wel, Marjita.

2. 
   Reiné zegt:  :)

   
   

   
   

   
   

   
   
3. Connie Franssen zegt: 3 mei 2015 om 11:04

   
   

   Mooi Marja, dank je wel!

   
   
4. Han zegt: 3 mei 2015 om 12:03

   
   

   Super!

   
   

1. Nettie zegt:

   4 mei 2015 om 10:16

   
   

   
   

   Dank je wel Marjita!

   
   

Vrienden van het Boeddhisme

De stichting 'Vrienden van het boeddhisme' zit ook op facebook. En heeft deze week de 400ste 'like' binnen gekregen. Een mijlpaal waar wel een tekening bij hoort!